Aktywizacja społeczna

 

Na ogół pojęcie aktywizacji społecznej definiowane jest łącznie z aktywizacją zawodową. Aktywizacja społeczno-zawodowa, według ekspertów, to zespół działań, zmierzających do wywołania motywacji do znalezienia pracy, jej zdobycia, podjęcia i utrzymania, a także rozwoju kariery zawodowej. Pierwszy człon definicji – „wywołanie motywacji” – to właśnie aktywizacja społeczna. Osiągana jest ona poprzez specjalistyczne oddziaływania głównie psychologiczne i psychospołeczne korygujące, kształtujące i rozwijające umiejętności osobiste i społeczne osób, które mają trudności w pełnej integracji społecznej i zawodowej.Łączne definiowanie obu pojęć nie jest przypadkiem. Wynika ono z doświadczeń praktycznych wskazujących, iż warunkiem aktywizacji zawodowej jest właśnie aktywizacja społeczna. Ta zależność szczególnie wyraźnie została podkreślona w dokumentach programowych wdrażających realizację Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce, w obszarach zmierzających do aktywizacji społeczno zawodowej osób bezrobotnych oraz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (opis celów strategicznych POKL oraz SzOP POKL priorytet VI i VII). Tymczasem wielu realizatorów działań skierowanych do w/w grup popełnia podstawowy błąd koncentrując się na szkoleniach nadających kwalifikację zawodowe pomijając lub lekceważąc działania nakierowane na aktywizację społeczną Uczestników projektów. Próbą podwyższenia skuteczności oddziaływań realizatorów projektów jest przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (Instytucja Zarządzająca POKL) jest przygotowany i popularyzowany „Poradnik dotyczący realizacji wsparcia dla osób wykluczonych społecznie oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki”.Zespół AKME dla różnych instytucji od 1993 roku (zaś w firmie AKME od 1999 roku) realizuje projekty, których podstawowym elementem jest aktywizacja społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i zawodowym. Rezultatem naszych doświadczeń jest wypracowanie i zweryfikowanie w ramach kilkudziesięciu różnych przedsięwzięć skutecznych modeli aktywizacji społecznych. Część z tych autorskich rozwiązań jest promowanych jako „dobre praktyki” opracowane i sprawdzone w różnych instytucjach.

 

PROGRAMY AKTYWIZACJI SPOŁECZNEJ

 

Program ten realizowany przez nas w latach 1994-2006 otrzymał nazwę Pracownia Profilaktyki. Pracownia Profilaktyki, którego autorami i realizatorami są Krzysztof Pikor i Alina Zeprzałka, jako pierwszy polski projekt z zakresu profilaktyki uzależnień umieszczony został w międzynarodowej bazie danych EDDRA jako program spełniający kryteria dobrej jakości.EDDRA: Program EDDRA obejmuje wszystkie kraje Unii Europejskiej reprezentowane przez krajowych koordynatorów (w Polsce jest to Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii Ministerstwa Zdrowia). Międzynarodowa baza danych dotyczy wszelkich programów ograniczających popyt na substancje psychoaktywne. Popyt na substancje psychoaktywne może ograniczać zarówno profilaktyka pierwszorzędowa i drugorzędowa, jak i działania terapeutyczne kierowane do wąskiego kręgu ludzi z poważnymi problemami zdrowotnymi i psycho-społecznymi wynikającymi z uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Głównym celem programu EDDRA jest dostarczenie europejskim realizatorom programów ograniczających popyt na narkotyki szerszej bazy informacji na temat programów spełniających kryteria dobrej jakości. http://www.emcdda.europa.eu/html.cfm/index52035EN.html?project_id=6183&tab=overview

 

PROGRAMY AKTYWIZACJI SPOŁECZNO – ZAWODOWEJ BEZ SZKOLEŃ TWARDYCH

 

Przedsięwzięcia wykorzystujące założenia aktywizacji zawodowej poprzedzonej aktywizacją społeczną realizowane były przez nasz zespół w ramach następujących grup projektów:a/ PAM: od roku 1993 dla Polskiego Towarzystwa Psychologicznego – w ramach fragmentu dużego ogólnopolskiego projektu „Powszechna Akademia Młodzieży” zwanego też zamiennie „Programem Aktywizacji Młodzieży” (PAM) oraz w latach 1998, 1999, 2000, 2001 dla Towarzystwa ALTUM Programy Społeczno-Gospodarcze. Projekty te finansowane były przez Ministerstwo Pracy (1993, 1998, 1999, 2000) oraz Mazowieckie Centrum Pomocy Społecznej (2000, 2001). b/ CAZ: od roku 2001 dla Towarzystwa ALTUM Programy Społeczno-Gospodarcze. Były to takie przedsięwzięcia jak: Lokalne Centra Aktywizacji Zawodowej (LCAZ) i Centra Aktywizacji Zawodowej (CAZ) finansowane w ramach Programu Phare (Fundusz Współpracy) oraz w ramach Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich (Wojewódzkie Urzędy Pracy, Bank Światowy).

 

PROGRAMY AKTYWIZACJI SPOŁECZNO – ZAWODOWEJ W MODELU OUTPLACEMENTU ŚRODOWISKOWEGO

 

W latach 2001-2002 Krzysztof Pikor i Alina Zeprzałka w ramach ogólnopolskiego pilotażowego programu “Bezrobocie – co robić?” (http://www.pafw.pl/strona.php?t=0&c=232) finansowanego przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności współpracując z przedstawicielami kilku polskich instytucji, w tym z Andrzejem Wasilewskim (Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości w Suwałkach), Elżbietą Żak-Rosiak (Profile Dialog Sp. z o.o.), Michałem Boni (ekspert) opracowali, zweryfikowali i zbadali skuteczność różnych modeli aktywizacji społeczno-zawodowej. Modele te wykorzystują narzędzia i metody outplacementu.Nazwano je:

• outplacementem klasycznym (pomoc indywidualnie i grupowo zwalnianym z restrukturyzowanych przedsiębiorstw pracownikom);
• outplacementem zaadaptowanym (pomoc zwalnianym pracownikom na terenach o wysokim wskaźniku bezrobocia oraz przy zwalnianiu dużych grup zawodowych – kolejarze, pielęgniarki – i przy wykorzystaniu współpracy środowiskowej partnerów rynku pracy, tzw. Pakty lokalne);
• outplacementem środowiskowym (wykorzystanie metodyki i narzędzi do rekwalifikacji/ reorientacji zawodowej grup wysokiego ryzyka pozostawania bez pracy i wykluczenia społecznego czyli: młodzież, mieszkańcy wsi i długotrwale bezrobotni, w tym przy restrukturyzacji obszarów wiejskich.

 

Doświadczenia z badania i wdrożenia tych modeli zostały wydane w publikacji pod red. przedstawicieli realizatorów tego programu, tj. Krzysztof Pikor i Alina Zeprzałka, Andrzej Wasilewski, Elżbieta Żak-Rosiak, Michał Boni i in. (Bezrobocie – co robić. Poradnik outplacementu, Warszawa 2002). Ww. sprawdzone rozwiązanie modelowe zostało wielokrotnie wykorzystane w, osobiście przez nas (Krzysztof Pikor, Alina Zeprzałka, Agnieszka Bulska) zarządzanych i nadzorowanych projektach, takich jak Centra Aktywizacji Zawodowej (12 projektów do roku 2006, 2394 osoby) – por. np. Dobre Praktyki:- EFS http://www.komunalne.home.pl/pte/repository/files/PTE/Dobre_praktyki_EFS_w_Polsce_-_pierwsze_doswiadczenia.pdf